فصلنامه جامعه شناسي ارتباطات
Sociology of Communication Journal(JSC)

:: مقاله مرتبط با : شماره 1 , پیاپی 17، پائیز 1403

Political Contexts of Iranian Cinema: A Sociological Examination




نویسندگان :
حمید بکتاش1،
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزش عالی سپهر دانش اصفهان، اصفهان، ایران(مسئول)1
تعداد صفحات : 50-30
چکیده :

سینما بزرگ‌ترین پدیده سرگرمی‌ساز بوده و سیاسی بودنِ آن، به معنای استفاده ابزاری از قدرت اقناع رسانه ای سینما است. در میان رسانه های تصویری و سرگرم کننده برخلاف رسانه تلویزیون که در سیطره حاکمیت است و طبیعتا فرامین مرتبط با حاکمیت را در امور فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دنبال می کند. بخشی از تولیدهای فیلم ایران توسط بخش خصوصی و مستقل تولید می گردد. پرسش هاي اين تحقیق آن است که آیا امکان شکل-گیری تولیدات مستقل رسانه ای در بخش خصوصی بدون برچسب سیاسی وجود دارد؟ زمینه های سیاسی در سینمای ایران تا چه میزان به مسائل اجتماعی گسترده شده؟ غالب سینمای جدی ایران، به خاطر ساختار قدرت و گسترش نفوذش در لایه های اجتماعی در ادوار مختلف، با هر موضوعی شکل سیاسی به خود می گیرد و سیاسی محسوب می شود. بر خلاف شکل گیری سینما در پاسخ به نیازِهای اجتماعی به ویژه سرگرمی سینما در جوامع غربی، در ایران ورود آن، نتیجه خوش‌آمد رژیم سیاسی سال‌های 1279 بوده است. در سالهای حاکمیت رسانه ای سینما بعد از جنگ جهانی دوم «سینمای سیاسی» توسط کشورهای جهان سوم، مانند شیلی و مکزیک تحت سیطره نظام حاکم بر روسیه پس از جنگ جهانی دوم مطرح گردید. ضرورت تحقیق از جهت است که به دو شکل سینمایی «فیلم فارسی» و «فیلم هنری» به دلیل محبوبیت میان مخاطب های عام و خاص از نظر تولید، نوشتار و نقد مبسوط پرداخته شده است. اما به سینمای سیاسی به صورت ویژه و رابطه آن با قدرت و گستره آن در مسائل غیر سیاسی کمتر پرداخت شده است. واژه سیاسی از منظر سیاسیون متناظر با امری عمومی و قدرت است و از نظر فلسفی تلاش برای یافتن آزادی و از چیستیِ ابژه به کیستیِ سوژه در برابر قدرت درآمدن است. در هر دو زمینه ی معنایی، قدرت نهفته است. قدرت نقش مهمی را در رسانه ها، به ویژه سینما در «تولید، محتوا و پخش» از روز های اول ورود دستگاه فیلمبرداری به ایران ایفا کرده است. چرا که از آغاز بازیگر مهم عرصه صنعتی و مالی سینما دولت ها می باشند. غالب سینمای ایران به دلیل حساسیت های نهادهای حاکمیتی به نقد اجتماعی یا تحسین قدرت تعبیر و سیاسی تلقی می شود.



چکیده انگلیسی :

Cinema represents one of the most significant entertainment phenomena, and its political nature refers to the instrumental use of cinema’s media persuasion power. Unlike television, which is predominantly under state control and naturally aligns with governmental directives in cultural, social, and political affairs, a portion of Iranian film production is carried out by private and independent sectors. This study investigates whether independent media productions by the private sector can emerge without political labeling, and to what extent political contexts in Iranian cinema extend into broader social issues. Due to the power structure and its pervasive influence across social strata in various historical periods, serious Iranian cinema inherently assumes a political dimension regardless of subject matter, thus being considered political. Contrary to the development of cinema in Western societies as a response to social needs—particularly entertainment—the introduction of cinema in Iran was welcomed by the political regime of 1900 (1279 SH). Following World War II, “political cinema” emerged in Third World countries such as Chile and Mexico under the influence of the Soviet regime. This research is motivated by the extensive production, discourse, and critique of two cinematic forms— “Farsi films” and “art films”—popular among both general and niche audiences. However, the political cinema genre and its relationship with power, especially its extension into non-political social issues, have been less explored. Politically, the term “political” corresponds to public affairs and power; philosophically, it involves the pursuit of freedom and the transformation of the object into a subject confronting power. In both senses, power is central. Power has played a crucial role in media—particularly cinema—in production, content, and distribution since the introduction of filmmaking technology in Iran, as governments have been key industrial and financial actors from the outset. Due to the sensitivities of governing institutions, most Iranian cinema is interpreted as political, either through social critique or praise of power.



موضوع : علوم ارتباطات
کلمات کلیدی : سیاست، سینمای سیاسی، سینمای سوم، فیلم فارسی
کلمات کلیدی انگلیسی: Politics, Political Cinema, Third Cinema, Farsi Films
مراجع :
آرنت، هانا. (1398). اختیار آزاد زیستن (فرهاد سلمانیان، مترجم). لس آنجلس: نشر آسو. (چاپ اول) باکر، کریس. (1396). مطالعات فرهنگی: نظریه و عملکرد (مهدی فرجی، نفیسه حمیدی، مترجمان). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. (ویراست چهارم) بوردول، دیوید، و تامسون، کریستین. (1383). تاریخ سینما (روبرت صافاریان، مترجم). تهران: نشر مرکز. تودوروف، تزوتان. (1400). گزینش‌های اساسی باختین (محمد جعفر پوینده، مترجم). تهران: نشر چشمه. تروفو، فرانسوا، و دوراس، مارگریت. (1398). مجله سینما و ادبیات، شماره ۷۵: 68-80. (همایون جمشیدی، مترجم) رانسیر، ژاک. (1396). فواصل سینمایی (اسدالله غلامعلی، مترجم). تهران: نشر ورا. رانسیر، ژاک، و اِنگلمان، پتر. (1399). سیاست و استتیک (مترجم: فرهاد اکبرزاده). تهران: نشر مانیا هنر. روشن‌دل اربطانی، طاهری. (1394). سیاستگذاری رسانه‌ای. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. رایان، مایکل. (1392). درآمدی بر نقد(مترجم: سارا کاظمی منش). تهران: نظر آوند دانش. کریستوا، ژولیا. (1395). ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی (مترجم: مهرداد پارسا). چاپ دوم، تهران: نشر شَوَند. کریستوا، ژولیا. (1399). زندگی روایت است (مترجم: مهرداد پارسا). چاپ دوم، تهران: نشر شَوَند. کواچ، آندراش‌بالینت. (1399). اکران مدرنیسم(سینمای هنری اروپا ۱۹۵۰/ ۱۹۸۰) (مترجم: وحید روزبهانی). تهران: نشر بان. فیشباخ، فرانک. (1402). سینمای نقد اجتماعی (مترجم: کیانوش اخباری). تهران: نشر لگا. مارکس، کارل. (1383). ارغنون (مجموعه مقاله): قطعات برگزیده از آثار اولیه مارکس (مجیدی مددی، مترجم). تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: 29-58. مارکس، کارل. (1387). دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی، 1844 (مترجم: حسن مرتضوی). تهران: نشر آگاه. (چاپ چهارم) موف، شانتال. (1398). درباره امر سیاسی (جعفر محسنی درّه‌بیدی، مترجم). تهران: نشر شب‌خیز. ملشینگر، زیگفرید. (1377). تاریخ تئاتر سیاسی (جلد اول) (مترجم: سعید فرهودی). چاپ دوم، تهران: نشر سروش.
تعداد بازدید از مقاله : 10
تعداد دانلود فایل : 3

تصویر جلد


سایر شماره ها

دوره پنجم (1403-1404) دوره چهارم (1402-1403) دوره سوم (1401-1402) دوره دوم (1400-1401) دوره اول (1399-1400)

مقالات پر بازدید